Het is de verantwoordelijkheid van werkgevers om een gezonde en veilige werkomgeving te waarborgen. De Risico-inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) vormt hiervoor de basis.
Vijf vragen aan de Nederlandse Arbeidsinspectie:
Elke werkgever met medewerkers in dienst is wettelijk verplicht om een Risico-inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) te hebben, en dit is niet zonder reden. Jaarlijks vinden er op de werkvloer tal van ongevallen plaats of raken mensen ziek door hun werk. Een RI&E kan dit voorkomen! Met een RI&E worden arbeidsrisico’s geïdentificeerd en wordt er een plan opgesteld om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken. Maar wat gebeurt er als een werkgever geen RI&E heeft? Hoe wordt dit gecontroleerd? En wat zijn de voordelen voor ondernemers om een RI&E te hebben? We stelden deze vragen aan de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Hoe vindt momenteel de controle plaats op de naleving van de RI&E?
Bij elke inspectie, na een ongeval of naar aanleiding van een melding, controleert de Arbeidsinspectie of een bedrijf beschikt over een Risico-inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) en het bijbehorende plan van aanpak. Het ontbreken van een RI&E vormt een overtreding van de Arbeidsomstandighedenwet. Als gevolg hiervan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) een boete opleggen, waarna het bedrijf verplicht is alsnog een RI&E op te stellen. Daarnaast worden er ook preventieve controles per sector uitgevoerd, waarbij bedrijven worden gevraagd om de juiste documentatie te tonen, waaronder de RI&E.
Wat is het maximale bedrag van deze boete?
De boete voor het ontbreken van een RI&E kan oplopen tot maximaal € 4.500, terwijl het niet hebben van een plan van aanpak bij de RI&E kan leiden tot een boete van maximaal € 3.000. De exacte hoogte van de boete hangt af van het aantal werknemers dat werkzaam is in het bedrijf.
Sectoraanpak
De sectoraanpak werkt als volgt: Inspecties op de Risico-inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) worden uitgevoerd in sectoren waar nog weinig bedrijven beschikken over een goede RI&E, vooral de kleinere bedrijven met weinig medewerkers in dienst. Bijvoorbeeld in 2022 zijn er inspecties geweest in de hoveniersbranche, computerindustrie en bouwmaterialenindustrie.
Tijdens een sectorgerichte aanpak ontvangen bedrijven een brief waarin ze worden verzocht om de RI&E en het plan van aanpak digitaal aan te leveren. Indien dit niet gebeurt of niet op tijd is, kan een boete volgen of kan er een fysieke inspectie plaatsvinden. Het doel van deze inspecties is niet alleen handhaving, maar ook bewustwording bij werkgevers. Dit betekent dat naast het naleven van de verplichting, de nadruk ligt op het bewust maken van werkgevers over hoe zij ervoor kunnen zorgen dat werknemers zo veilig en gezond mogelijk kunnen werken.
Aan het begin van de gerichte inspecties in 2022 had ongeveer 20 tot 30% van de bedrijven de juiste documenten. Na afloop beschikten bijna alle bedrijven over een RI&E en het bijbehorende plan van aanpak, wat laat zien dat deze sectorgerichte aanpak effectief is in het vergroten van de naleving en bewustwording binnen bedrijven.
Wat zijn veel voorkomende fouten bij de RI&E?
De overtredingen variëren sterk per sector en type bedrijf, maar er zijn veelvoorkomende fouten die gemaakt worden. Vaak is een RI&E niet volledig en worden niet alle arbeidsrisico’s adequaat benoemd. Zo kan er bijvoorbeeld geen aandacht zijn voor te zware fysieke belasting of worden niet alle machines vermeld. Daarnaast ontbreekt vaak een plan van aanpak, of als er wel acties (maatregelen) worden voorgenomen, wordt niemand verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering ervan.
Het belang van een RI&E voor ondernemers
Een degelijke Risico-inventarisatie en – Evaluatie (RI&E) en een doeltreffend plan van aanpak vormen de hoeksteen voor het creëren van een gezonde en veilige werkomgeving. Deze RI&E draagt bij aan het bevorderen van een optimale veiligheidscultuur binnen een bedrijf. De voordelen zijn aanzienlijk: minder uitval en (ziekte)verzuim, verhoogd werkplezier en een toename in productiviteit. Een doordachte RI&E kan daarmee een waardevolle bijdrage leveren aan het succes van organisaties. Voor ondernemers is het dus van groot belang om te investeren in een goede RI&E en het bijbehorende plan van aanpak.